Wat is nieuw in Joomla 5?

Niet nog een keer...

Kan ik met 1 druk op de knop upgraden van Joomla 4 naar 5?

Het zou heel mooi zijn als ik daar meteen JA op kon zeggen, maar het antwoord is hier toch afhankelijk van jouw hostingpartij en de geïnstalleerde extensies.

Om te beginnen met de hostingpartij. Deze moet de volgende zaken ondersteunen.
PHP: 8.1+
Database: MySQL 8.0.11+, MariaDB 10.4+ of PostgreSQL 12+
In veel gevallen zal dit geen probleem zijn, al zie ik verschillende partijen die dit nog niet aanbieden. Is het niet mogelijk bij jouw hostingpartij? Dan wordt misschien eens tijd om verder te kijken en jouw website te verhuizen naar een andere hosting.

Dan jouw extensies. Hierbij geldt mijn advies om zo min mogelijk extensies te installeren. Veel kan gewoon binnen Joomla zelf zonder plugins te gebruiken. En als je iets installeert, doe dat dan alleen van bekende / actieve ontwikkelaars.

Wanneer de extensies werken op Joomla 4  (met PHP8.1 of hoger) dan is de kans heel groot dat het ook gewoon gaat werken op Joomla 5. Zit er in de extensie nog code die alleen voor Joomla 3 geschikt is, dan kan het zijn dat dit een foutmelding oplevert.
Maar daar is iets op bedacht, een Compatibility plugin, die ervoor zorgt dat deze foutmelding omzeild wordt. Daarover hieronder meer informatie.

Dus kun je met 1 druk op de knop upgraden? Hoogstwaarschijnlijk wel.

Veel nieuwe mogelijkheden

Backward Compatibility- Gedragsplugin

Als je extensies gebruikt die niet de huidige Joomla coderingsstandaarden gebruiken, dan zal deze plugin, indien ingeschakeld, achterwaartse compatibiliteit bieden met de vorige hoofdversie. Deze plugin wordt bij een upgrade van Joomla 4 naar 5 automatisch geactiveerd. Je kunt deze plugin zelf uitzetten en controleren of de website nog naar behoren werkt. Uiteindelijk zal jouw website zonder deze plugin moeten kunnen werken als je in de toekomst naar Joomla 6 moet. Heb je extensies die niet zonder deze plugin kunnen, neem dan contact op met de ontwikkelaar. Bij een nieuwe installatie van Joomla 5 staat deze plugin uit.

Installatie voortgangsbalk

De huidige installatie is nogal ondoorzichtig als het gaat om de daadwerkelijke installatie op de server. Er is geen echte voortgangsindicator en het is ook niet duidelijk wat Joomla doet tijdens de installatie. Het bewegende Joomla logo tijdens de installatie is daarom vervangen door een voortgangsbalk.

Administrator template in Dark Mode

Gebruik je op jouw apparaat een donkere modus, dan past de administrator template zich automatisch aan. Dat zal er zo uitzien.

Meer lettertypes in Cassiopeia

Gebruik je de standaard Joomla template cassiopeia, dan zijn er nu meer fonts te selecteren. Dit zijn systeem-fonts en maken dus geen gebruik van Google Fonts of andere externe services. Deze lettertypes zijn te gebruiken als Kop en/of Body tekst.

Op deze website kun je met de verschillende lettertypes experimenteren: https://modernfontstacks.com/

Foutmelding 403 en 404 aanpassen in Cassiopeia

De foutpagina voor de 403 en 404 pagina's is nu helemaal aan te passen.
Om dit te doen maak je een nieuwe module aan en die plaats je op de positie error-403 of error-404.

En op de website ziet het er dan zo uit.

Het is handig als je deze pagina gebruikt om mensen naar de juiste pagina te sturen met linkjes, een contactformulier etc.

Toestaan dat Joomla wordt geladen vanuit een public folder

In Joomla 5 is het mogelijk om het laden van de website uit te voeren vanuit een public folder, een submap in de root. In deze map vind je een index.php, een administrator/index.php en een api/index.php met een paar hulpbestanden en symlinks. De overige bestanden uit jouw joomla installatie vind je in een bovenliggende map.

Een voordeel van deze manier van installatie (die op dit moment alleen via de CLI mogelijk is), is dat alle bovenliggende mappen en bestanden beschermd zijn en alleen uitgevoerd kunnen worden door Joomla zelf. Hierdoor wordt jouw installatie minder kwestbaar voor malware en hackers.

In onderstaand filmpje neemt Dimitris Grammatikogiannis je mee in de installatie.

Rich Snippets - schema.org implementatie

Zoekmachine-robots zoals die van Google, maken gebruik van gestructureerde gegevens om rich snippets te genereren. Op dit moment biedt Joomla! een functie voor het genereren van rich snippets, maar deze maakt gebruik van inline microdata die moeilijk aan te passen is vanaf de backend omdat deze hard gecodeerd is in de HTML.

Joomla 5 maakt het mogelijk om gestructureerde gegevens toe te voegen en te configureren via de Joomla backend, waardoor de optimalisatie van website-inhoud voor zoekmachines wordt vereenvoudigd en de zichtbaarheid van de website in zoekresultaten wordt verbeterd.

Om te beginnen vul je de algemene (bedrijfs)gegevens bij de System plugin - Schema.org

Verder is er bij artikelen een Schema-tabblad te vinden.
In dit tabblad kun je een type kiezen. Er is keuze uit: BlogPosting, Boek, Evenement, Vacature, Organisatie, Persoon, Recept. Afhankelijk van jouw keuze worden nu de schema.org-velden te zien, zoals (bij recept) bereidingstijd, voorbereiding, keuken, dieet, instructies, ingrediënten, etc. De ingevulde informatie is niet zichtbaar op de website voor bezoekers maar is uitsluitend bedoeld als gestructureerde gegevens voor de zoekmachines. Het resultaat kan er op de zoekmachine zo uit komen te zien:

Zoeken in Custom Fields

Eindelijk! Custom Fields is één van de krachtigste toepassingen binnen Joomla en je kunt nu zoeken in deze aangepaste velden. Om dit te doen moet je wel per veld aangeven of je mag zoeken of filteren op de ingevulde waarden. Dit doe je bij de opties van het veld.

Je kunt kiezen uit:

• Niet doorzoeken
• Maak doorzoekbaar
• Voeg toe als taxonomy (filter binnen slim zoeken)
• Maak doorzoekbaar en voeg toe als taxonomy

Daarna moet je de slim zoeken - resultaten opnieuw indexeren.

Doorzoekbaar:

Taxonomy:

Foto's van contactpersonen in zoekresultaten

In de (slimme) zoekresultaten was het al mogelijk om de intro-afbeeldingen van artikelen te tonen, nu kun je ook de foto's van contactpersonen toevoegen aan de zoekresultaten.

Gearchiveerde artikelen verbergen/tonen in de zoekresultaten

In de Smart Search - Content plugin is een nieuwe optie opgenomen om gearchiveerde artikelen te laten zien of te verbergen in de zoekresultaten.

SQL veld aanpassing

Het SQL custom field wordt uitgebreid met een header. Deze tekst wordt gebruikt om geen waarde te selecteren.

Menu-volgorde in de zijbalk aanpassen

De menu-items kon je altijd al aanpassen aan jouw wensen, maar nu is het ook mogelijk om een compleet menu te verplaatsen. Dit is vooral handig wanneer je veel verschillende menu's gebruikt. In dit filmpje van Brian Teeman kun je zien hoe dit in zijn werk gaat.

Fontawesome 6 in Joomla 5

De iconen die gebruikt worden in de administrator zijn omgezet van Fontawesome 5 naar 6. Daardoor kunnen ze er net iets anders uitzien. De iconen die erg veel afwijken zoals het dashboard-icoon in het linkermenu zijn vervangen door eigengemaakte svg bestanden.

300 tekens voor meta omschrijving

In Joomla 4 is een beperking opgelegd voor de meta omschrijving van 160 tekens, de overige tekst werd hard afgekapt. Dit is gedaan omdat Google gebruik maakt van ongeveer 160 tekens. Sommige gebruikers hadden moeite met deze beperking dus is het aantal tekens opgehoogd naar 300 tekens. Persoonlijk zou ik me aan de 160 tekens houden, al kun je er nu wel iets meer van afwijken.

Codemirror 6

De tekstverwerker Codemirror is geüpdatet van versie 5.65.12 naar 6.0.0

TinyMCE editor 6.7

De standaard TinyMCE tekstverwerker is geüpdatet naar versie 6.7. Hierdoor ziet hij er weer wat moderner uit en maakt hij gebruik van de nieuwste mogelijkheden.

Afbeeldingen uitlijnen in TinyMCE

Gebaseerd op feedback van gebruikers is de mogelijkheid toegevoegd om "Links, Rechts & Midden" uitlijning toe te voegen voor afbeeldingen met behulp van de tinymce afbeeldingsknop. Op deze manier maak je geen gebruik van inline styles. In dit filmpje van Brian Teeman kun je zien hoe dit in zijn werk gaat.

Wachtwoord-eisen en meter in profielpagina

Via de profielpagina op de website kan de gebruiker zijn wachtwoord wijzigen. In Joomla 5 zijn nu de minimale eisen van het wachtwoord te zien en zie je de indicator of jouw ingevulde wachtwoord aan deze eisen voldoet.

Rechten voor gebruiker kolommen

In het scherm voor gebruikersrechten van een specifieke gebruiker zijn door een slimme aanpassing 5 kolommen weggehaald. Het gaat om "inloggen website", "inloggen beheer", "web services inloggen", "offline toegang" en "Supergebruiker". Deze informatie is verplaatst naar boven de tabel. Omdat deze instellingen voor alle opties van toepassing zijn was het niet nodig om deze kolommen in zijn geheel weer te geven.

Actie Logboeken

Aan de actionlogs zijn de volgende functies toegevoegd

• Gebruiker maakt nieuw custom field aan
• Gebruiker bewerkt custom field
• Gebruiker wordt geblokkeerd
• Gebruikers wordt gedeblokkeerd

Gebruiker niet gevonden

Wanneer een auteur / gebruiker van de website verwijderd is, zie je de melding "gebruiker x niet gevonden". Deze foutmelding wordt vanaf Joomla 5.0 verborgen. Het is niet zo dat een artikel aan een andere gebruiker gekoppeld wordt, dus technisch ontbreekt er nog steeds een auteur.

WebAuthn wordt hernoemd naar Passkey

"WebAuthn" is algemeen en verwarrend voor eindgebruikers. Passkeys zullen naar verwachting de standaard manier worden om in te loggen. Microsoft, Apple en Google zijn al begonnen met het aanbieden van inloggen met alleen een passkey op hun diensten. Joomla gaat daarom ook deze term gebruiken.

AVIF ondersteuning in media manager

Avif-bestanden (een alternatief voor WebP) kunnen nu ook geüpload worden in Joomla's media manager.